Wat is ICAM-coaching?

VRAGEN

ANTWOORDEN

Wie kan worden uitgenodigd voor een ICAM-coaching? 

Alleenstaande personen en gezinnen zonder wettig verblijf die een Bevel om het Grondgebied te Verlaten (BGV) hebben ontvangen, kunnen in aanmerking komen voor de opstart van een ICAM-traject.

Personen die in aanmerking komen voor een begeleidingstraject krijgen meestal zelf een uitnodiging op adres. Het is ook mogelijk om zelf een afspraak te maken bij een ICAM-coach als je met vragen zit of op zoek bent naar concrete informatie.

Indien een persoon een ICAM-traject wil opstarten, kan hij/zij hiervoor contact opnemen met een ICAM-coach via de ICAM-supportlijn (algemene contactgegevens: icamsupport [at] ibz.fgov.be of 02 488 97 77).

Elke woensdag tussen 9u en 12u kunnen personen, zonder afspraak, zich ook melden bij een ICAM-loket op volgende locaties:

- Brussel: Pachecolaan 44, 1000 Brussel

- Antwerpen: Italiëlei 4/bus 1, 2000 Antwerpen

- Luik: Rue de Fragnée 2, 4000 Luik

Een coachingstraject kan onder bepaalde omstandigheden geweigerd of afgebroken/geschorst worden, bijvoorbeeld indien er sprake is van feiten van openbare orde of bij indiening van een verblijfsprocedure.

Hoe gaat de ICAM-coach te werk om iemand uit te nodigen voor een eerste gesprek?

Er zijn verschillende mogelijkheden:

- Personen die een BGV hebben gekregen, meestal volgend op een negatieve verblijfsbeslissing, én in aanmerking komen voor ICAM-coaching ontvangen een uitnodiging per post;

- Personen die een BGV te Pacheco betekenen, ontvangen onmiddellijk een uitnodiging;

- Personen die door de politie worden geïntercepteerd op het Belgisch grondgebied, ontvangen onmiddellijk een uitnodiging wanneer het BGV wordt afgeleverd;

- Personen die zelf contact hebben opgenomen met ICAM regelen rechtstreeks een eerste afspraak met een coach;

- Personen die naar ICAM worden doorverwezen door een gemeente, een organisatie of een andere partner worden gecontacteerd om een eerste afspraak te regelen via de beschikbare contactgegevens.

Wat is de rol van de ICAM-coach met betrekking tot verblijfsprocedures?

Wat gebeurt er wanneer een procedure wordt opgestart na een ICAM-coaching traject?

De ICAM-coach beschikt over een brede kennis over de diverse verblijfsprocedures en kan na analyse van het dossier individueel advies geven.  De coach tracht altijd een correcte inschatting te voorzien op basis van de beschikbare gegevens, steeds in overleg met de bevoegde uitvoerende diensten. De uiteindelijke beslissing wordt door de bevoegde dienst genomen op basis van het volledige dossier. De coach zelf neemt geen beslissingen.

De ICAM-coach verschaft wel alle nodige praktische informatie met betrekking tot het indienen van een verblijfsaanvraag indien blijkt dat betrokken persoon in aanmerking komt voor legaal verblijf op basis van één van de bestaande verblijfsprocedures maar zal dus nooit zelf een procedure opstarten.

Indien er geen mogelijkheid is tot wettig verblijf in België, zal de ICAM-coach de situatie duiden en de betrokken persoon helpen om andere duurzame toekomstperspectieven te overwegen.

Wie mag de personen die worden uitgenodigd voor een coachingsgesprek bijstaan?

In de uitnodiging voor het gesprek wordt vermeld dat de betrokken persoon zich steeds mag laten vergezellen door een vertrouwenspersoon. Dit kan een vriend of vertrouwenspersoon, een advocaat of een familielid zijn.

De bijstand kan omwille van praktische redenen best op voorhand via mail worden meegedeeld. Voor de werkbaarheid en de individuele dienstverlening te garanderen kan voorafgaand het gesprek worden gevraagd om het aantal begeleiders te beperken indien meerdere vertrouwenspersonen aanwezig zijn.
 

Wat zijn de gevolgen indien de betrokken persoon afwezig is op het geplande gesprek met de ICAM-coach?

Er wordt verwacht dat de betrokken persoon de ICAM-coach bij afwezigheid te allen tijde op de hoogte brengt.

Indien de betrokken persoon afwezig is op de geplande afspraak zonder voorafgaande verwittiging, kan er een huisbezoek plaatsvinden. Het doel hiervan is om met de persoon in dialoog te treden en hem te informeren over de ICAM-pocedure.

Indien betrokkene niet wenst mee te werken zal het dossier verder worden opgevolgd door de dienst Opvolging BGV/ Intercepties en riskeert de betrokken persoon een gedwongen terugkeer.

Indien de persoon de coachingsgesprekken niet wenst verder te zetten, dient men de ICAM-coach hiervan zo snel mogelijk in te lichten en zal het coachingstraject worden afgesloten.

Wordt er aandacht besteed aan kwetsbare profielen tijdens het ICAM-traject?

Is het mogelijk om bijzondere procedurele noden of kwetsbaarheden door te geven voor een afspraak?

Er wordt verzekerd dat kwetsbare personen op een gepaste wijze worden ontvangen en dat ook zij de kans krijgen om deel te nemen aan het coachingstraject. Dit zijn bv. personen die het slachtoffer zijn van mensenhandel, personen met ernstige psychische problemen, zwangere vrouwen, personen met een medische problematiek, enz. De ICAM-coach houdt passend rekening met de kwetsbaarheid van de betrokken persoon om het coachingstraject zo toegankelijk mogelijk te maken.

In geval van vrijwillige terugkeer zal de kwetsbare  persoon worden doorverwezen naar het terugkeerloket van Fedasil. Een persoon met complexe medische problemen en/of voor wie het algemene programma voor vrijwillige terugkeer niet zou volstaan voor een duurzame re-integratie in het land van herkomst, maakt ook kans op gepersonaliseerde medische ondersteuning steun via het AMAAR-programma (Adapted Medical Assistance After Return).

De  bijzondere procedurele behoefte of kwetsbaarheid kan best zo vroeg mogelijk worden meegedeeld zodat de nodige maatregelen kunnen genomen worden.

Dit kan steeds via het e-mailadres icamsupport [at] ibz.fgov.be, of rechtstreeks aan de toegewezen ICAM-coach.

Waar bevinden zich de regionale kantoren waar de ICAM-coaching wordt uitgevoerd? Zij deze voldoende toegankelijk?

De regionale kantoren bevinden zich op dit moment in de volgende steden/gemeenten: Brussel, Antwerpen, Gent, Brugge, Hasselt, Leuven, Luik, Namen, Bergen, Neufchâteau, Charleroi, Ottignies, Nijvel, Aalst, Kortrijk, Pelt, Mol, Mechelen, Hoogstraten, Herentals, Genk. De locaties zijn vlot bereikbaar met het openbaar vervoer. Op de uitnodiging zelf wordt meer informatie hierover verstrekt.

De inrichting varieert naargelang het type gebouw (Pacheco, FOD Financiën, gemeente, enz.). De lokalen zijn toegankelijk voor personen met beperkte mobiliteit (liften, brede deuren, enz.). Personen met speciale behoeften kunnen de ICAM-coaches altijd inlichten vóór aanvang van het gesprek.

Maakt de ICAM-coach tijdens de gesprekken gebruik van een tolk?

Het is uitermate belangrijk dat de coachingsgesprekken plaatsvinden in een taal die de betrokken persoon begrijpt. Daarom maakt de ICAM-coach steeds gebruik van een tolk wanneer het gesprek niet gevoerd kan worden in het Nederlands, Frans of Engels.

Er wordt zo veel mogelijk gewerkt met tolken die fysiek bij het gesprek aanwezig kunnen zijn. Indien de tolk fysiek niet aanwezig kan zijn zal er via een telefonische of onlineverbinding contact gelegd worden. De coaches beschikken hiervoor over het nodige materiaal om dit in optimale omstandigheden te laten verlopen.

Bij voorkeur informeert de betrokken persoon de ICAM-coach op voorhand over de nood aan bijstand van een tolk.

Hoe gaat de ICAM-coach om met een familie met minderjarige kinderen? Nemen de kinderen deel aan de gesprekken?

Er wordt geopteerd om minderjarige kinderen niet mee te brengen naar de gesprekken. In de uitnodiging voor het coachingsgesprek wordt vermeld dat minderjarige kinderen bij voorkeur niet bij het gesprek aanwezig zijn. Als het echter oudere kinderen betreft, zoals tieners, kunnen zij wel bij de gesprekken worden betrokken.

Kinderen worden vanzelfsprekend mee in overweging genomen  tijdens het coachingstraject.

Wat is de maximale duur van een coachingstraject? Wordt het bevel om het grondgebied te verlaten automatisch verlengd?

De uiteindelijke duur van een coachingstraject is vooraf niet bepaald en steeds onderhevig aan individuele omstandigheden. Wanneer een volgende afspraak is gemaakt met de ICAM-coach kan het bevel om het grondgebied te verlaten verlengd worden. In het geval dat  betrokken persoon feiten tegen de openbare orde pleegt, zal het bevel om het grondgebied te verlaten echter niet meer verlengd worden en eindigt het coachingstraject.

Kan de betrokkene gearresteerd worden door de politie en gedwongen verwijderd worden gedurende het ICAM-traject?

Nee, gedurende het coachingsproces kan de betrokken persoon niet gedwongen worden verwijderd. Indien betrokkene ernstige feiten tegen de openbare orde heeft gepleegd, wordt het begeleidingstraject automatisch stopgezet en kan de gedwongen terugkeer uitgevoerd worden door de daartoe bevoegde dienst.

Wordt het bevel om het grondgebied te verlaten in het kader van coaching verlengd indien de termijn is verstreken?

Ja, het bevel om het grondgebied te verlaten wordt in principe verlengd. De ICAM-coach tracht de betrokken persoon zo snel mogelijk te begeleiden nadat het bevel om het grondgebied te verlaten werd afgeleverd. Indien de ICAM-coaching echter later plaatsvindt, wordt het bevel om het grondgebied te verlaten verlengd en kan de betrokken persoon tijdens de coaching niet gedwongen verwijderd worden. Bij het eerste gesprek ontvangt de betrokken persoon ook een document met de contactgegevens van de ICAM-coach en de duur van de verlenging van het bevel om het grondgebied te verlaten.

Wat gebeurt er als de betrokkene een uitnodiging voor een coachingsgesprek ontvangt terwijl hij beroep heeft aangetekend tegen het bevel om het grondgebied te verlaten dat hem werd afgeleverd? Wordt een nieuwe uitnodiging verzonden indien het beroep wordt verworpen?

De betrokken persoon heeft steeds het recht om tegen deze beslissing in beroep te gaan ondanks de uitnodiging voor ICAM-coaching. Indien het een niet-opschortend beroep betreft, loopt het coachingsproces wel verder. Indien het een opschortend beroep betreft, wordt het coachingproces tijdelijk gepauzeerd en voortgezet indien het beroep wordt verworpen. Een nieuwe uitnodiging wordt dan verzonden.

Hoe verloopt de begeleiding in het geval iemand zich bevindt in de Dublin procedure, waarbij een termijn van zes maanden geldt alvorens België verantwoordelijk wordt voor het verzoek om internationale bescherming? Verloopt deze coaching versneld?

De persoon zal zo snel mogelijk georiënteerd worden naar het land dat verantwoordelijk is voor de aanvraag voor Internationale Bescherming. Om die reden volgen personen in de Dublin-procedure, die verblijven in een ‘Dublin-plaats’, een versneld traject als gevolg van de termijnen van de Dublin-verordening. Dit is een begeleidingsproces waarbij de betrokken persoon wordt ingelicht over de situatie en de mogelijkheid om vrijwillig terug te keren naar de verantwoordelijke lidstaat.

Hoe zit het met de verlenging van de overdrachtstermijn van 6 naar 18 maanden bij weigering om mee te werken?

De verlenging van een overdrachtstermijn is de exclusieve bevoegdheid van de cel Dublin (IB). De ICAM-coach heeft hier geen invloed op.

Indien een persoon afwezig is op zijn ICAM-afspraak en hiervoor geen geldige reden binnen 3 werkdagen kan voorleggen kan de cel Dublin van de DVZ, op basis hiervan en afhankelijk van andere elementen  in het dossier, besluiten om de overdrachtstermijn te verlengen.

Wordt het ICAM-traject onderbroken wanneer iemand weigert terug te keren naar de verantwoordelijke lidstaat (Dublin)?

Wat zijn de gevolgen wat aanhouding betreft? Kan de persoon worden aangehouden zodra hij verklaart te weigeren mee te werken?

........

Indien de betrokken persoon weigert mee te werken aan een vrijwillige terugkeer naar de verantwoordelijke (Dublin)lidstaat, ontvangt deze een uitnodiging met het oog op vasthouding van de Dienst Opvolging Bevelen (voormalige Sefor).

In deze uitnodiging staat duidelijk dat de betrokken persoon zich  verplicht dient aan te melden bij de Dienst Opvolging Bevelen om nadien overgebracht te worden naar een gesloten centrum van DVZ (vasthouding).

Indien de betrokken persoon afwezig is op deze afspraak van de Dienst Opvolging Bevelen, is een adrescontrole met het oog op vasthouding in een gesloten centrum mogelijk. Tijdens een ICAM-gesprek worden nooit personen aangehouden.