Onderzoekers

Sinds 1 maart 2023 kunnen onderdanen van een die met een gastovereenkomst verbonden zijn met een in België erkende onderzoekinstelling gebruik maken van de nieuwe wetgeving met betrekking tot onderzoekers.  

Om als onderzoeker in België een onderzoeksproject uit te voeren, heeft de onderdaan van een derde land een vergunning voor onderzoeker nodig.

Deze vergunning voor onderzoeker dient door de in België erkende onderzoeksinstelling  te worden aangevraagd bij de bevoegde regionale overheid via het Uniek Loket.

Wanneer de in België erkende onderzoeksinstelling deze aanvraag indient, dient de toekomstige onderzoeker zich in principe nog buiten de EU te bevinden. Enkel wanneer de onderdaan van een derde land reeds gemachtigd is tot een kort verblijf (m.a.w. maximum 90 dagen) of lang verblijf (m.a.w. meer dan 90 dagen) in België, mag de onderdaan van een derde land zich reeds op het Belgisch grondgebied bevinden op het moment dat de onderzoekstinstelling de vergunning voor onderzoeker aanvraagt.

Indiening van de aanvraag voor vergunning voor onderzoeker (gecombineerde aanvraagprocedure)

De aanvraagprocedure voor een vergunning voor onderzoeker is een “gecombineerde aanvraagprocedure”, waarbij de vergunning zowel de machtiging tot verblijf (component “verblijf”) als de toelating tot arbeid (component “werk”) omvat. Voor de vergunning dienen de bewijsdocumenten voor zowel het component werk als het component verblijf bij de aanvraag ingediend worden. Dienst Vreemdelingenzaken is de bevoegde overheid voor het component “verblijf” en zal de aanvraag op dit vlak beoordelen. Het component “werk” wordt beoordeeld door de regionale overheid bevoegd voor tewerkstelling.

De erkende onderzoeksinstelling in België vraagt deze vergunning voor onderzoeker aan bij de bevoegde regionale overheid via het Uniek Loket.

De onderzoeksinstelling voegt de volgende documenten met betrekking tot het verblijf toe bij de aanvraag:

  • het bewijs van betaling van retributie;
  • een kopie van het geldig paspoort of een kopie van een daarmee gelijkgesteld reisdocument;
  • een met een in België erkende onderzoeksinstelling afgesloten gastovereenkomst;
  • het bewijs van voldoende bestaansmiddelen, die de kosten van de terugreis dekken en voorkomen dat de onderzoeker ten laste van het sociale bijstandsstelsel komt te vallen;
  • een geneeskundig getuigschrift waaruit blijkt dat de aanvrager niet lijdt aan één van de in de bijlage bij de wet van 15 december 1980 opgesomde ziekten ;
  • indien de aanvrager ouder is dan achttien jaar, een uittreksel uit het strafregister of een gelijkwaardig document, en in voorkomend geval zijn gelegaliseerde vertaling, afgegeven door het land van oorsprong of het land van zijn laatste verblijfplaats, dat niet ouder is dan zes maanden en bevestigt dat hij niet veroordeeld is geweest voor misdaden of wanbedrijven van gemeen recht.

Goed om weten: het bedrag van de loon die aan een buitenlandse onderzoeker wordt betaald, moet in overeenstemming zijn met de geldende arbeidsreglementering (gewaarborgd gemiddeld maandinkomen).  Cf. artikel 9 van het Koninklijk Besluit van 8 juni 2007 houdende de voorwaarden voor erkenning van de onderzoeksinstellingen die in het kader van onderzoeksprojecten gastovereenkomsten met onderzoekers uit niet-EU-landen willen afsluiten en tot vaststelling van de voorwaarden waaronder dergelijke gastovereenkomsten kunnen worden afgesloten.

In deze documenten moeten in ieder geval de volgende inlichtingen terug te vinden zijn:

  • Belgische diplomatieke of consulaire post waar het visum zal worden aangevraagd;
  • Persoonlijk e-mailadres van de onderzoeker en mailadres van de erkende onderzoeksinstelling

Indien de documenten in een andere taal dan het Duits, het Engels, het  Frans of het Nederlands zijn opgesteld, dienen de voorgelegde stukken vergezeld te zijn van een gelegaliseerde vertaling in één van deze vier talen.

Behandelingstermijn

Indien alle documenten bij de aanvraag zijn gevoegd, onderzoekt de regionale overheid de ontvankelijkheid van de aanvraag. De regionale overheid bevoegd voor werk en de Dienst Vreemdelingenzaken nemen ten laatste binnen de 60 dagen een beslissing over deze aanvraag.

Wanneer echter niet alle vereiste documenten bij de aanvraag zijn gevoegd, wordt er gevraagd om het dossier binnen de 15 dagen aan te vullen met de ontbrekende of aanvullende documenten. De behandelingstermijn wordt geschorst tijdens deze periode.

Aandachtspunt: Gelet op de behandelingstermijn van 60 dagen, wordt de aanvraag door de onderzoeksinstelling dus het best minstens 60 dagen voorafgaand aan de gewenste startdatum van het onderzoeksproject bij de regionale overheid ingediend. Indien de onderzoeker legaal in België verblijft, zou de aanvraag ook minstens 60 dagen voor het einde van het verblijf moeten ingediend worden.

Wanneer de onderzoeker zich nog buiten de EU bevindt, zal een visum nodig zijn om naar België te mogen reizen. Wanneer de onderzoeker de positieve beslissing ontvangen heeft, kan deze het visum gaan aanvragen.

Dit visum (visum D) dient aangevraagd te worden bij de Belgische diplomatieke of consulaire post in het land waar de onderzoeker zich bevindt. Hiervoor heeft de onderzoeker een geldig paspoort (of een gelijkgesteld reisdocument) en de positieve beslissing van België nodig waarmee de vergunning voor onderzoeker toegekend wordt. Deze laatste is een zgn. “ ” en wordt aan het opgegeven verblijfsadres in het buitenland afgeleverd.

Op het visum wordt vermeld dat het om een visum voor een onderzoeker gaat d.m.v. de nationale vermelding “B13” en is geldig voor meer dan 90 dagen.

De lijst van de Belgische ambassades en consulaten wordt op de site van de FOD Buitenlandse Zaken gepubliceerd (www.diplomatie.belgium.be).

Aandachtpunt: In de meeste landen werkt de ambassades en consulaten samen met een externe dienstverlener (VFS Global of TLS Contact). Deze dienstverlener beheert de afspraken en ontvangt de visumaanvragen. Het wordt sterk aanbevolen om de praktische informatie die op de site van de dienstverlener gepubliceerd wordt te lezen vooraleer men stappen onderneemt. 

Voorlopig verblijfsdocument ( )

Na aankomst in België dient de onderzoeker zich zo snel mogelijk, en ten laatste binnen 8 werkdagen, naar het gemeentebestuur van diens verblijfsplaats te begeven voor de inschrijving in het vreemdelingenregister.

De gemeente zal een wijkagent sturen om te controleren of de onderzoeker verblijft op de opgegeven verblijfplaats. Wanneer deze controle positief is, krijgt de onderzoeker de vergunning voor onderzoeker.

Aangezien het echter enige tijd duurt om de elektronische kaart van deze vergunning aan te maken (een zgn. A-kaart), zal de gemeente een voorlopig verblijfsdocument aan de onderzoeker afgeven (een zgn. “bijlage 49”).

Het voorlopig verblijfsdocument (bijlage 49) is 45 dagen geldig en kan iedere keer met dezelfde duur verlengd worden, totdat de vergunning voor onderzoeker wordt afgegeven.

Aandachtspunt: Het wordt aangeraden om rekening te houden met de eventuele wachttermijn om een afspraak bij het gemeentebestuur te kunnen bekomen.

Verblijfsrecht als onderzoeker

De vergunning voor onderzoeker (A-kaart) bevat zowel een machtiging tot verblijf als een toelating tot de arbeid. De toegekende duur van machtiging tot verblijf wordt gelijkgesteld met de toegekende duur van de toelating tot de arbeid door de regionale overheid bevoegd voor werk. De duur van de toelating tot arbeid is aldus bepalend voor de duur van de gehele vergunning voor onderzoeker en wordt door iedere regionale overheid vastgelegd in diens wetgeving inzake tewerkstelling van buitenlandse werknemers. Hiervoor wordt door de regionale overheid gekeken naar o.a. de duur vermeld op de gastovereenkomst.

De duur van de vergunning voor onderzoeker wordt beperkt tot de toegekende duur van toelating tot arbeid, op basis van de duur van de afgesloten gastovereenkomst.

Deze vergunning kan vernieuwd worden.

Indiening van de vernieuwingsaanvraag voor vergunning voor onderzoeker (gecombineerde vergunning)

Indien de erkende onderzoeksinstelling na afloop van de initiële gastovereenkomst de onderzoeker nog verder onderzoek wil laten verrichten, kan deze de vernieuwing van de vergunning voor onderzoeker aanvragen bij de regionale overheid bevoegd voor tewerkstelling.

Deze vernieuwing kan aangevraagd worden tot op de laatste dag van het verstrijken van de eerste vergunning onderzoeker.

De onderzoeksinstelling voegt de volgende documenten toe bij de aanvraag:

  • een kopie van het geldig paspoort of een kopie van een daarmee gelijkgesteld reisdocument;
  • de hernieuwde gastovereenkomst met een in België erkende onderzoeksinstelling;
  • het bewijs van voldoende bestaansmiddelen, die de kosten van de terugreis dekken en voorkomen dat de onderzoeker ten laste van het sociale bijstandsstelsel komt te vallen.

Indien de documenten in een andere taal dan het Duits, het Engels, het  Frans of het Nederlands zijn opgesteld, dienen de voorgelegde stukken vergezeld te zijn van een gelegaliseerde vertaling in één van deze vier talen.

Goed om weten: het bedrag van de loon die aan een buitenlandse onderzoeker wordt betaald, moet in overeenstemming zijn met de geldende arbeidsreglementering (gewaarborgd gemiddeld maandinkomen).  Cf. artikel 9 van het Koninklijk Besluit van 8 juni 2007 houdende de voorwaarden voor erkenning van de onderzoeksinstellingen die in het kader van onderzoeksprojecten gastovereenkomsten met onderzoekers uit niet-EU-landen willen afsluiten en tot vaststelling van de voorwaarden waaronder dergelijke gastovereenkomsten kunnen worden afgesloten.

Behandelingstermijn

Indien alle documenten bij de aanvraag zijn gevoegd en de aanvraag ontvankelijk werd verklaard door het de regionale overheid, starten de regionale overheid bevoegd voor werk en de Dienst Vreemdelingenzaken met het onderzoek van de aanvraag. Zo snel mogelijk, maar ten laatste binnen de 60 dagen nemen de overheden een beslissing over deze aanvraag.

Wanneer echter niet alle vereiste documenten bij de aanvraag zijn gevoegd, wordt er gevraagd om het dossier binnen de 15 dagen aan te vullen met de ontbrekende of aanvullende documenten. De behandelingstermijn wordt tijdens deze periode geschorst.

Indien de vergunning voor onderzoeker vervalt tijdens de vernieuwingsprocedure, ontvangt de onderzoeker een voorlopig verblijfsdocument (bijlage 49) waarmee deze in België als onderzoeker mag verblijven in afwachting van de beslissing over de vernieuwing. Hiertoe dient wel de ontvankelijkheidsbeslissing door het gewest en oude vergunning voor onderzoeker voorgelegd te worden. Het voorlopig verblijfsdocument is 30 dagen geldig en kan eenmaal met dezelfde duur verlengd worden.

Aandachtspunt: Gelet op de behandelingstermijn van 60 dagen, wordt de vernieuwingsaanvraag door de onderzoeksinstelling dus het best minstens 60 dagen voorafgaand aan de vernieuwingsaanvraag bij de regionale overheid ingediend.

Vernieuwing van de vergunning voor onderzoeker

Wanneer een positieve beslissing tot vernieuwing van de vergunning voor onderzoeker werd genomen, ontvangt de onderzoeker een bijlage 46. Met deze bijlage begeeft de onderzoeker zich naar het gemeentebestuur en vraagt deze er de vernieuwing van de vergunning voor onderzoeker aan. De burgemeester of zijn gemachtigde vernieuwt de vergunning (A-kaart) onmiddellijk, nadat de onderzoeker de bijlage 46 aan het gemeentebestuur heeft voorgelegd.

De toegestane duur van het verblijf hangt af van de toegestane duur van de toelating tot arbeid.

Het onderzoeksproject loopt ten einde

Wanneer de gastovereenkomst niet vernieuwd wordt en ten einde loopt, kan de onderzoeker een zoekjaar in België aanvragen om werk te vinden of een onderneming op te richten.

De gastovereenkomst wordt verlengd

Indien de onderzoeksinstelling na afloop van de initiële gastovereenkomst de onderzoeker nog verder onderzoek wil laten verrichten, kan deze de vernieuwing van de vergunning voor onderzoeker aanvragen. (Zie hierboven)

Aangenomen worden als

Wanneer de onderzoeker als gewone werknemer werk vindt en niet meer als onderzoeker, moet een aangevraagd worden.