De voorbereiding van het vertrek in de centra

Zodra een vreemdeling in een  gesloten centrum aankomt, krijgt hij alle relevante informatie over het verblijf in het centrum en de mogelijkheden om in beroep te gaan tegen de vasthoudingsbeslissing met het oog op zijn verwijdering. De terugkeerbegeleiders leggen de verschillende mogelijkheden voor terugkeer uit, gaande van vrijwillige terugkeer tot terugkeer met escorte. Tijdens het verblijf in het centrum verleent de terugkeerbegeleider psychosociale en administratieve steun aan de bewoners om hen op hun terugkeer voor te bereiden.

Indien de vreemdeling snel wenst te vertrekken, moet hij een schriftelijke verklaring afleggen en een voorkeursbestemming aangeven waar in de mate van het mogelijke rekening mee gehouden wordt indien men over geldige documenten voor deze bestemming beschikt. Onder bepaalde voorwaarden kan de vreemdeling het ticket zelf betalen.

De terugkeerbegeleider bereidt samen met de betrokkene de organisatie van zijn terugkeer voor, rekening houdend met alle praktische aspecten, waaronder de reisdocumenten; de bagage, indien deze zich thuis bevindt of door familie of vrienden naar het centrum moet worden gebracht; de door de luchtvaartmaatschappij opgelegde beperkingen inzake het gewicht van de bagage en de veiligheid, alsmede de kosten van de extra bagage die door de betrokkene moeten worden betaald.

De medische dienst van het centrum onderzoekt de bewoner voor de terugkeer om te bepalen of hij of zij geschikt is om te reizen. Als dat zo is, geven ze een "Fit-to-Fly" attest af.  Afhankelijk van de medische situatie van de betrokkene zal de medische dienst de nodige medicatie verstrekken en eventueel het medisch rapport voor follow-up in het land van bestemming. In sommige gevallen kan de Dienst Vreemdelingenzaken, in samenwerking met een partnerorganisatie in het land van bestemming, gedurende maximaal één jaar een gedeeltelijke of volledige medische verzorging garanderen.

Het kan gebeuren dat een vreemdeling, wegens zijn psycho-medische situatie die niet belet dat hij wordt verwijderd, specifieke steun nodig heeft tijdens zijn reis. Dit kan een arts, een psycholoog, een terugkeerbegeleider of een vertrouwenspersoon van het centrum zijn. Deze humanitaire steun wordt voorbereid door de Dienst Vreemdelingenzaken die ook de reiskosten van de begeleider voor zijn rekening neemt.

In geval van een eerste poging tot verwijdering van de bewoner wordt, in principe, de vreemdeling en zijn advocaat 48 uur voor het vertrek op de hoogte gebracht van de datum van vertrek.

Een bewoner die niet over bestaansmiddelen beschikt, krijgt reisgeld om het plaatselijk vervoer in het land van bestemming te betalen.

Indien men verklaart terug te willen keren zonder verzet en men werkt mee aan de terugkeer, dan kan men onder bepaalde voorwaarden een klein bedrag als incentive krijgen. Deze incentive is niet cumuleerbaar met de IOM premie.