Code: AMIF-072-098
Duur van het project: 01/01/2022 - 31/12/2025
Budget: € 2.334.079,34 (€ 1.750.559,51 via AMIF & € 583.519,84 via het nationaal budget)
Context & doelstellingen
Context
Het ‘Geïntegreerd Infrastructuurplan Terugkeer’ (GIT) dat de regering heeft goedgekeurd op 25/02/22 houdt onder meer capaciteitsuitbreiding van de gesloten centra in om te voldoen aan de huidige noden.
Wat betreft de opvolging van de afgeleverde ‘Bevelen om het grondgebied te verlaten’ heeft België geen goede resultaten. De Schengen evaluatie herneemt dit ook telkens in zijn aanbevelingen (2015 en 2020). De uitvoering van het GIT is een van de actiepunten die België opnam om tegemoet te komen aan de aanbevelingen bij deze evaluatie. Zonder deze infrastructuur heeft het aanklampende terugkeerbeleid geen sluitstuk.
Het is bovendien van groot belang dat er wordt ingezet op infrastructuur die het terugkeerbeleid humaniseert en rekening houdt met de moderne noden inzake privacy, gebruik van internet, enzovoort. Een goede, aangepaste en aangename infrastructuur zal een grote invloed hebben op het welzijn van de vreemdeling die wordt vastgehouden. De impact die dit heeft op de agressiebeheersing mag niet onderschat worden.
De uitbreiding van het aantal woonunits zorgt voor een betere regionale spreiding van dit alternatief tot detentie voor families met minderjarige kinderen. Bovendien kan dan ook tegemoet gekomen worden aan een belangrijke vraag van het middenveld, namelijk dat kinderen – in de mate van het mogelijke – verder naar school kunnen gaan in de onderwijsinstellingen waar ze heen gingen alvorens ondergebracht te worden in de woonunits en dit in afwachting van de organisatie van de terugkeer van de families. Het sluit ook perfect aan op de ICAM (Individual Case Management) -begeleiding van de families: indien een familie niet wenst beroep te doen op een individueel begeleidingstraject via ICAM, kan overgegaan worden op begeleiding via de woonunits.
Het installeren van regionale ICAM-bureaus geeft ook als voordeel dat sterk kan worden ingezet op een aanklampende en effectieve coaching naar terugkeer op maat en dat de vreemdeling (zowel individuen als families) laagdrempelig en in de nabijheid van zijn woonplaats begeleid kan worden.
Doelstellingen
De bouw van centra, de renovatie en de uitbreiding van de infrastructuur (woonunits, gespreksruimtes voor ICAM coaches) van DVZOE impliceren een meer gespecialiseerde follow-up en beheer, een performante coördinatie, de aanbrenging van nieuwe (noodzakelijke) initiatieven en de benutting van opportuniteiten. Daarom is dit project gericht op de ontwikkeling van werknemers die gespecialiseerd zullen zijn in dit beheer van infrastructuur.
- Voor het toezicht op de bouw van nieuwe detentiecentra en het beheer van de bestaande infrastructuur zijn 3 ambtenaren van niveau A gepland.
- Voor de FITT-woonunits enerzijds en de uitvoering van en het toezicht op de diensten in verband met alternatieven voor detentie (ATD) anderzijds zijn 2 personeelsleden van niveau A gepland.
- Ten slotte zijn er voor de coördinatie en het beheer van het project, de follow-up van de procedures en de administratieve follow-up, één ambtenaar van niveau A en één administratief medewerker (niveau C) voorzien.
I. Gesloten Centra
Het beheer van de gesloten centra in de meest ruime zin houdt in dat naast de infrastructurele ingrepen onder meer ook de nauwgezette opvolging vereist is van het ICT-netwerk en het aankoopbeleid (meubilair, fitnesstoestellen, buitenmateriaal,…)
Het GIT voorziet in de bouw van 4 nieuwe gesloten centra, meer bepaald:
- Vertrekcentrum voor Kortverblijf (VC) in Steenokkerzeel: Om de bewegingen die gepaard gaan met de gedwongen terugkeer op een meer humane, meer comfortabele en veiligere manier te laten plaatsvinden en personen die snel kunnen gerepatrieerd worden (in bezit van een geldig reisdocument) beter onder te brengen, wordt er een Vertrekcentrum ingericht met plaats voor 50 personen te Steenokkerzeel, dicht bij de luchthaven.
- Centrum voor Illegalen Charleroi (CIC) in Jumet: De uitbreiding van de capaciteit met 200 bewoners. De infrastructuur zal ingericht worden met meer oog voor interne vrijheid en privacy, toegang tot de media, internet en ruime ontspanningsmogelijkheden.
- Centrum voor Illegalen Antwerpen (CIA) in Zandvliet: De uitbreiding van de capaciteit met 144 plaatsen. De infrastructuur zal eveneens ingericht worden met meer oog voor interne vrijheid en privacy, toegang tot de media, internet en ruime ontspanningsmogelijkheden.
- Vervanging van het Centrum voor Illegalen Brugge (CIB) door het Centrum voor Illegalen in Jabbeke (CIJ): het CIB is uitgeleefd en niet voldoende aangepast aan de huidige noden. Deze wordt vervangen door het CIJ. Het CIJ zal een modern centrum (capaciteit 112) zijn met ruime ontspanningsmogelijkheden, meer privacy en meer toegang tot internet. Het betreft een project ter verbetering van de leefomstandigheden.
II. Alternatieven voor Detentie
In het kader van een performant aanklampend beleid dient de nodige infrastructuur voorzien te worden die de ICAM-coaches in staat stelt om aanklampende gesprekken op discrete wijze te kunnen voeren en dit op de korte termijn. De afdeling ATD is momenteel bezig met de zoektocht naar gespreksruimtes, verspreid over het Belgisch grondgebied, voor 85 ICAM-coaches. Het is immers belangrijk dat de ICAM-coaches fysiek aanwezig zijn in de grootsteden en de centrumsteden en dit op verschillende locaties. Daarvoor zullen regionale contactpunten worden opgericht in alle provincies om die oriëntatie en begeleiding naar een duurzaam toekomstperspectief te kunnen voorzien, dichtbij de mensen. Gezien de noodzaak aan een optimale regionale spreiding moet er op zoek worden gegaan naar reeds bestaande gebouwen (bij voorkeur in beheer van andere overheidsdiensten) waar de gespreksruimtes in de bestaande infrastructuur kunnen worden ingebed.
III. Woonunits
Er wordt beoogd om het aantal woonunits in de komende jaren te verdubbelen (van 28 naar 56), verspreid over 9 sites (op dit ogenblik 5 sites: Zulte, Tubize, Sint-Gillis-Waas, Tielt en Beauvechain). Door renovaties worden op de bestaande sites extra woonunits gecreëerd. Voor de uitbreiding naar de 4 extra sites (Berlare, Châtelet, Sint-Pieters-Leeuw, Herstal) is er reeds een validatie door de Staatssecretaris voor Asiel en Migratie en werden principiële afspraken met de Regie der Gebouwen gemaakt. De woningen op de extra sites dienen allemaal gerenoveerd te worden, deels op budget van de Regie, deels op budget van DVZ. Bovendien dienen renovatiewerken voor de woonunits op de bestaande sites uitgevoerd te worden. Naast de renovatiewerken moeten de nieuwe sites ingericht worden en moeten in de bestaande sites sommige inrichtingen vernieuwd of aangepast worden. Gezien de specificiteit van elke site is een nauwgezette opvolging door gespecialiseerde medewerkers noodzakelijk.
(Versie 21 juli 2024)